Alle partners van het EnergieAkkoord hebben de opgestelde concept-gebiedsvisie ontvangen. Er zijn zo’n 20 reacties binnengekomen die worden betrokken bij de definitieve versie. De stuurgroep EnergieAkkoord zal op 16 oktober de definitieve versie vaststellen. Deze gebiedsvisie is opgesteld voor het nationaal Klimaatakkoord; alle glastuinbouwregio’s in Nederland zullen deze voor eind 2020 opstellen en aanleveren. De gebiedsvisie is het routeplan naar een klimaatneutrale glastuinbouw in 2040 waar u en veel andere partijen in Greenport West-Holland nu al dagelijks mee bezig zijn.
Samenvatting van concept-gebiedsvisie Energietransitie glastuinbouw
In Greenport West-Holland is er een glasareaal van 4468 ha, waarvan ca 40% is belicht. De druk van woningbouw en overige bedrijfsbestemmingen is groot in het gebied en er is weinig ruimte voor nieuw glas. We zien daarom vooral doorgaande sanering en modernisering van glas. Er zijn wel volop mogelijkheden voor verdere integratie van de energiesystemen in de tuinbouw met die van de omgeving.
In 2030 wordt bij een gematigd economisch scenario een areaal verwacht van ruim 4000 ha (WeCR 2019). In de gebiedsontwikkeling zijn vooral de aanleg van een hoofdtransportnetwarmte, de realisatie van Porthos-project voor CCS (en CCU) en na 2030 de waterstofinfrastructuur van invloed op de transitiemogelijkheden voor de glastuinbouw.
Besparing en verduurzaming
De sector heeft het laatste decennium al ingezet op besparing en verduurzaming. Veel telers hebben op hun bedrijf geïnvesteerd in besparing (Het Nieuwe Telen) en verduurzaming (wko, geothermie, biomassa). Op Voorne-Putten zijn er twee geothermieprojecten, en het initiatief Duurzaam Voorne zet in op een gekoppeld warmtenet met de bebouwde omgeving. Warmtesysteem Westland is opgezet en ook via Warmtesamenwerking Oostland wordt een gebiedsdekkende uitbreiding en koppeling van al bestaande warmtenetten nagestreefd.
Greenport West-Holland volgt de landelijke ambitie van de sector om in 2040 klimaatneutraal te zijn als voldaan wordt aan enkele onmisbare randvoorwaarden. De sector heeft deze drive ook vanwege de ‘license to produce’ en door de verwachting van een toenemende vraag vanuit de Europese markt naar CO2-vrije producten. In de gebiedsvisie is benoemd dat het gebrek aan externe CO2 en de sterk verhoogde ODE-heffing belangrijke belemmeringen zijn voor verdere verduurzaming in de glastuinbouw.
CO2
Voor de levering van CO2 is het OCAP-netwerk van groot belang. Dit dekt ca 90% van het areaal en levert zo’n 520 kTon CO2. De huidige levering vanuit dit netwerk voldoet niet aan de vraag en de leveringszekerheid is onvoldoende geborgd. Daarnaast wordt er op individuele basis vloeibare CO2 geleverd in het gebied maar dat gaat om een zeer beperkte hoeveelheid.
Verduurzamen warmte
De actuele warmtevraag is 34.300.000 GJ. Daarvan wordt thans voor 17% op CO2-vrije wijze voorzien. Geothermie levert 3.457.000 GJ, de B3hoekleiding 1.972.000 GJ en biomassa en WKO zorgen voor ca 350.000 GJ aan warmte.
In dat klimaatneutrale scenario voor Greenport West-Holland zal er nog ca 30% op warmte bespaard worden. Bij volledig klimaatneutraal in 2040 kan zo’n 50% van de warmte uit geothermie komen, 33% vanuit restwarmte en 17% uit overige duurzame warmtebronnen, met name voor de pieklastvoorziening. Voor de externe CO2-voorziening is het OCAP-netwerk het meest kansrijk. Daarvoor is een aansluiting van dat net op het Porthos-project plus het aanleggen van het netwerk in enkele gebieden noodzakelijk.
Verduurzamen elektriciteit
Het elektraverbruik is 3.380.000 MWh, waarvan 55% zelf opgewekt wordt en 45% ingekocht.
Op elektriciteit zal verder bespaard worden door toepassing van LED, maar intensivering en elektrificatie van warmtevoorziening vragen juist meer elektrische energie. In de behoefte zal worden voorzien door een klein deel eigen opwekking via zon- en incidenteel windenergie, maar veruit het grootste deel (>90%) zal ingekocht worden. Eigen opwekking vanuit waterstof via brandstofcellen wordt pas na 2030 voorzien.
Verduurzamen CO2
De verduurzamingsmaatregelen voor CO2 kunnen in 2025 gerealiseerd zijn, die voor warmte en elektra in 2030. Daarbij is de aanleg van benodigde infrastructuur zoals de hoofdtransportleidingen voor (rest)warmte, uitbreiding van OCAP-netwerk, hoge temperatuuropslag en warmtedistributienetten noodzakelijk naast het tijdig oplossen van knelpunten in het elektriciteitsnet. Naast die benodigde infrastructuur hangt een succesvolle energietransitie af van voldoende CO2-beschikbaarheid (CCS vs CCU), doorgaande stimulering van geothermie en de situatie op de energiemarkt. De rijksoverheid kan via een evenwichtig fiscaal beleid (ODE-heffing) en stimulering van CCU zorgen dat deze randvoorwaarden voor verdere verduurzaming van glastuinbouw ingevuld worden.
Kennisvragen
Er zijn nog kennisvragen ten aanzien van verdere besparingsmogelijkheden, duurzame lokale e-productie en -opslag, HTO, duurzame pieklastvoorziening warmte, lokale mogelijkheden voor duurzame CO2-productie en ICT-ontwikkeling ten behoeve van (multi-commodity)smart grids.
Rol van partners
Gemeenten en provincie zijn onmisbaar voor het aanjagen van energietransitie in de regio door in de vroege fase initiatieven te nemen en tot planvorming te komen plus de visie in deze gebiedsuitwerking mee te nemen in haar WarmteTransitieVisie en de RESsen. In traject daarna blijft verder faciliterend en voorwaardenscheppend beleid noodzakelijk. Ook Glastuinbouw Nederland met haar regionale geledingen is een belangrijke stakeholder. Daarnaast zijn Westland Infra, Stedin, Alliander, warmteclusters en -coöperaties, OCAP, HVC, Capturam, Warmtebedrijf Westland, warmtebedrijven Eneco en Agro Energy, geothermie- en biomassa-exploitanten zoals Ammerlaan TGI, Duijvestijn, Wayland, Engie en Shell plus ontwikkelaars hoofdtransport zoals Gasunie, WBR en Uniper belangrijke partners voor de concrete uitvoering van de plannen.
