Telers willen ziekten en plagen buiten de deur houden; natuurlijke vijanden zijn juist wél welkom in de kas. Eveline Stilma hield zich de afgelopen jaren voor Greenport West-Holland Innovatiepact met dat onderwerp bezig: “Het brede netwerk is aangehaakt bij het thema biodiversiteit: ondernemers, overheden, kennisinstellingen.”
Eveline studeerde plantenteeltwetenschappen aan Wageningen University & Research en promoveerde in 2008 op het onderwerp ‘Development of biodiverse production systems for the Netherlands’. Ze werkte bij PPO in Lelystad en Altic en startte in 2013 haar eigen bedrijf: InnoPlant. Daar deed ze haar eerste opdracht in de glastuinbouw: voor Stichting Innovatie Glastuinbouw (SIGN) onderzocht ze polyculturen in de kas (ofwel een combinatie van verschillende gewassen).
Sindsdien is veel gebeurd. Biodiversiteit krijgt steeds meer aandacht binnen de glastuinbouw. Bovendien is de visie op biodiversiteit gekanteld, vertelt Eveline. “Vroeger was het idee: als je geen plagen wilt, dan moet je buiten de kas alles kort houden. Dus toen ik voorstelde om kruiden te planten buiten de kas, die natuurlijke vijanden aantrekken, werd ik met belangstelling aangekeken.”
‘Biodiversiteit leeft’
Eveline begon in 2019 als Community Builder binnen het Innovatiepact van Greenport West-Holland. Ze startte een Community of Practice met een aantal werkgroepen: Biodiversiteit rondom en in de kas, (met name gericht op de teelt), Biodiversiteit rondom en in de kas (met de focus op water), Biodiversiteit rondom, in de kas en de keten (over onder meer waardebeleving) en Biodiversiteit in de stad (gericht op onder meer bestuivers, natuur-inclusief bouwen en biodiverse corridors).
Vanuit die communities startten verschillende soorten projecten, zoals financiering voor de aanleg van biodiverse randen bij vier tuinders in het Oostland. De sneeuwbal begon te rollen. Voor enkele miljoenen subsidies voor biodiversiteitsprojecten voor kennis en innovatie zijn toegekend, of zijn nog in behandeling. En er was een zeer goed bezocht symposium natuur-inclusieve tuinbouw in het World Horti Center. “Biodiversiteit heeft nu aandacht in de hele tuinbouw, niet alleen in Greenport West-Holland. Biodiversiteit en het weerbaar telen zijn normaler geworden in de glastuinbouw in Nederland.”
Binnen en buiten
Voor de teler is een goede plantgezondheid van groot belang. Hoe kun je met zo min mogelijk middelen de teelt zo goed mogelijk beschermen? Er zijn immers steeds minder middelen beschikbaar. Steeds meer telers passen daarbij natuurlijke vijanden toe in hun teelten.
Maar niet alleen wat ín de kas gebeurt is belangrijk, het gaat ook om het gebied rondom de kas, vertelt Eveline. “Vanwege het voorkomen van plaagdruk pasten veel telers traditioneel gazonbeheer toe in de omgeving van hun kas. Steeds meer overheden gingen echter over tot biodiversiteitsontwikkeling, zoals ecologisch maaibeheer. Dat sloot niet altijd aan bij het gewenste beeld dat de tuinders hadden van de omgeving.” “Het idee was om met het ontwerp van de biodiversiteit rondom de kas tot een win-win oplossing te komen”, vervolgt Eveline. “Door buiten planten neer te zetten die natuurlijke vijanden aantrekken, zou een mogelijke toegenomen plaagdruk beheerst kunnen worden.”
Dat idee sloeg aan. “Vervolgens vonden telers het een interessant idee als natuurlijke vijanden naar binnen zouden kunnen komen vliegen. In gesprekken met tuinders kwam vervolgens het beeld naar voren dat een weerbare teelt in de kas beter te combineren is met biodiversiteit rondom de kas. Een teler zei: ‘Als je alleen chemisch werkt, dan kunnen twee tripsen op een vangplaat al betekenen dat je moet ingrijpen. Anders loopt het uit de hand. Maar met natuurlijke vijanden is er een balans in de kas en dan is de drempel wel dertig tripsen per vangplaat.’”
Biodiversiteit is niet alleen goed in de strijd tegen ziekten en plagen, het vergroten van de ecologie zorgt in de kas ook voor een weerbaarder gewas en een gezondere grond. En niet te vergeten: een groene omgeving en werkwijze is ook goed voor het imago. “Door uitzendingen van Lubach en Keuringsdienst van Waarde merk je dat er druk ligt op de tuinbouw. Meer aandacht voor biodiversiteit is goed voor ons imago.”
