Jaarplan 2024

De tuinbouw in Zuid-Holland is een productie- en handelscluster voor innovatieve en duurzame voedselvoorziening, gezondheid en geluk. Greenport West-Holland zet zich in voor een vitale en duurzame toekomst voor het glastuinbouwcluster, en voor een vestigingsklimaat met meer sociale, ecologische en economische impact dat bijdraagt aan brede welvaart in de regio. In dit Jaarplan presenteren we (als samenwerkend ecosysteem) onze ambities, opgaven en activiteiten voor 2024.

Over Greenport West-Holland

Principes, ambities en transitieopgaven

De Ruimtelijke Economische Strategie 2050 vormt het hart van het Jaarplan 2024. Deze strategie bevat 5 leidende principes en 5 ambities die onze koers bepalen. Hiermee willen we meer focus en herkenbaarheid creëren. Daaraan gekoppeld zijn de transitieopgaven die zijn uitgewerkt in pacten, akkoorden en programma’s van de projecten met als doel om de principes en ambities te realiseren.

Het bedrijfsleven heeft een leidende rol in het bereiken van de opgestelde transitiedoelen, maar kan dat alleen in samenwerking met de overheden (provincie, gemeenten, waterschappen) en kennisinstellingen (onderzoek en onderwijs (publiek en privaat)). Het programmateam van Greenport West-Holland ondersteunt en faciliteert deze samenwerking.

De programma’s, bestaande uit vele projecten, dragen bij aan oplossingen op diverse gebieden: meer inzicht vanuit de praktijkprojecten, verdiepend onderzoek, leer- en scholingsprogramma om alle triple helix-partners te ondersteunen in de behoefte om effectief te kunnen werken, demonstratie om nieuwe groepen mee te krijgen in de ontwikkeling, netwerkbijeenkomsten voor onverwachte ontmoetingen etc. Het werken aan de transities vereist aandacht op verschillende plaatsen in ons netwerk, evenals specifieke ontmoetingsplaatsen. Om deze reden wordt er aan drie regionale campussen gewerkt die samenwerken op de Greenport Horti Campus.

Brede welvaart

Inwoners van steden en randgemeenten streven naar een gezonde en gelukkige leef- en werkomgeving. Ze willen toegang tot verse en gezonde voeding en hechten vanuit maatschappelijk oogpunt waarde aan een samenleving en economie die volledig klimaatneutraal en circulair zijn. Het glastuinbouwcluster speelt een cruciale rol bij het realiseren van deze economisch, ecologisch en sociaal-maatschappelijke vitale metropoolregio. Het cluster dient zich op te stellen als een ‘Partner van de Samenleving’.

De term ‘brede welvaart’ omvat aspecten zoals welvaart, welzijn en gezondheid. Dit betreft de kwaliteit van leven hier en nu, en de mate waarin deze ten koste gaat van de brede welvaart van latere generaties of die van mensen elders in de wereld. Brede welvaart bestaat uit verschillende indicatoren, die betrekking hebben op welvaart (zoals gezondheid, milieu), later (zoals economisch kapitaal en menselijk kapitaal) en elders (handel en hulp). Deze indicatoren hebben dus een direct verband met de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties. De programma’s van Greenport West-Holland bieden oplossingen voor veel van de SDG-uitdagingen en brede welvaart indicatoren.

Gebiedsgerichte aanpak

Alle opgaven komen samen op gebiedsniveau en de bedrijven. Denk daarbij aan een polder, coöperatie, bedrijventerrein of een wijk. Ondernemers zullen samen met overheden en burgers op lokaal niveau afwegingen moeten maken, vaak in samenwerking met partners in de gehele keten, inclusief afnemers en leveranciers. Een voorbeeld van zo’n verbinding thema is verslogistiek, waarin de keten, ruimtelijke vraagstukken en ondernemerschap samenkomen. Onze mensen in het ecosysteem zijn dan ook in staat om vanuit verschillende perspectieven te werken en hun rol op een zinvolle manier te vervullen. Dit kan alleen worden bereikt door een open dialoog en concrete acties. De drie rollen (Agenderen, Initiëren, Faciliteren) binnen de Greenport bieden hiervoor de nodige ruimte. Omdat er steeds beter begrip is tussen alle betrokkenen en omdat we gezamenlijke ambities delen, kunnen we snel vooruitgang boeken.

Meerjarenprogramma 2025 – 2030

Greenport West-Holland werkt nu vanuit het Meerjarenprogramma 2019 – 2025. Eind 2024 loopt het programma ten einde. In 2024 wordt gewerkt aan een Meerjarenprogramma 2025 – 2030. Hierbij streven we naar een balans tussen wat essentieel is voor het voortbestaan van ons cluster (‘licence to produce’) en onze bijdrage aan brede welvaart in de regio en de Sustainable Development Goals wereldwijd.

Dit proces doorlopen we samen met onze partners, bestuurders, het Greenport-programmateam en deelnemers in de pacten en akkoorden. Het succes hangt echter af van de actieve betrokkenheid van ondernemers, die de leiding moeten nemen. Daarnaast is nadrukkelijk de behoefte uitgesproken voor voldoende flexibiliteit om nieuwe vraagstukken te kunnen agenderen, waarbij ruimte wordt gegeven aan verschillende perspectieven. Evenals in ecosystemen geldt: diversiteit en adaptief vermogen zijn cruciaal om te overleven.

Werken aan de eigen Greenport-organisatie

Greenport West-Holland is opgericht in november 2014. Gelet op de behoefte aan versnelling zal ook de werkwijze van het bestuur en het programmateam van Greenport in lijn gebracht moeten worden met de ambities. In 2023 heeft het bestuur hiervoor richtlijnen vastgesteld en met de nieuwe leiding zullen reorganisaties worden doorgevoerd om de effectiviteit te vergroten. Een deel van deze veranderingen omvat inhoudelijke keuzes: waar wil het Greenport-ecosysteem zich op focussen? Dat geldt zowel voor de bestaande opgaven als voor toekomstige opgaven. Wat is onze rol? Wanneer dragen we als Greenport-organisatie het stokje over aan de netwerkpartners? Wat is nodig om de snelheid erin te houden? Hoe werken we samen vanuit de verschillende perspectieven en rollen?

Dit vraagt om een helder afwegingskader en een goede interne monitoring. Immers, we hebben een kern van meer dan 200 mensen die een actieve rol hebben en graag meewerken aan de oplossingen. Die mensen faciliteert Greenport West-Holland door meer inzicht te geven in de voortgang en aan te geven waar een tandje bijgezet moet worden.

Het professionaliseren van werken in netwerken betekent ook ruimte bieden aan nieuwe mensen en het snel laten ‘onboarden’ van nieuwkomers. Er is ook een roep om de jonge ondernemers (en opvolgers) van de toekomst meer te betrekken bij keuzes en oplossingen, aangezien het hun toekomst betreft. Voor 2024 zal er nog meer focus zijn op de transitie-opgaven die cruciaal zijn voor een toekomstbestendig tuinbouwcluster, met specifieke aandacht voor sociale innovatie. De transitie-opgaven vereisen een andere manier van werken, toepassen van nieuwe kennis en inzichten voor alle partners in het cluster. De bouwstenen die de afgelopen jaren zijn ontwikkeld – zoals in het Human Capital Akkoord – worden daarvoor ingezet. Ook zal samen met de overheden ingespeeld worden op de grote ontwikkelingen, zoals de Green Deal (Farm to Fork) vanuit de EU en het NLPG (Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) dat vertaald wordt naar Zuid-Holland via het ZH-PLG.

Een laatste aandachtspunt is de financiële scheiding van netwerkfacilitering en participatie in programma’s en projecten. Greenport West-Holland is namelijk bij veel programma’s en projecten betrokken, bijvoorbeeld als penvoerder, partner of uitvoerder, en met verschillende soorten verplichtingen (financieel of in kind). Heldere verantwoording naar de partners draagt bij aan een financieel duurzame netwerkorganisatie.

Transitie-opgaven

In dit Jaarplan 2024 hebben we anders dan voorgaande jaren meer de focus gelegd op de transitie-opgaven. Daarbij leggen we de koppeling naar de Ruimtelijk-Economische Strategie 2050 en de bijdrage aan brede welvaart. Voor iedere opgave benoemen we kort de ambitie en de hoofdpunten van de activiteiten voor 2024. Voor meer details verwijzen we graag naar de onderliggende Jaarplannen die de trekkers van deze transitie-opgaven hebben gemaakt.