Er wordt veel gesproken over waterstof als energiedrager in een klimaatneutrale samenleving. Zowel provincie Zuid Holland als het kabinet brengen visies uit over waterstof. Ook in de glastuinbouw hoor je soms dat waterstof een belangrijke bijdrage kan leveren aan de beoogde nulemissie van CO2. Wat zijn de kansen voor de tuinbouw? Onlangs werd ik gevraagd om op een webinar van LNV over “ waterstof Agrosector” iets te zeggen over het perspectief van waterstof in de glastuinbouw. Ik kon daarbij leunen op de kennis die we vorig jaar in een themasessie hebben opgedaan en op wat ervaringen bij plannen voor lokale productie van waterstof in het project ‘’Energyhub A12’, maar ook kijken naar de actuele inzet op geothermie en warmtenetten in onze regio. Ik heb daarbij de volgende beelden geschetst.
Warmtenetten en waterstof in de glastuinbouw gaan prima samen
De energietransitie in de glastuinbouw voltrekt zich geleidelijk. In Greenport West-Holland wordt eerst ingestoken op verduurzaming van de basislast warmte via duurzame lokale bronnen, zoals geothermie en/of biomassa en via restwarmte uit Rotterdam. Mogelijk kan hiermee ook een deel van de middenlast worden ingevuld. De verduurzaming van de pieklast zal niet via warmtenetten gaan, maar zal lokaal opgelost moeten worden. Dat gebeurt voorlopig nog door WKK’s op aardgas. Dit speelt dus pas veel later in traject (2030-2040). Verwarming via warmtepompen en/of brandstofcellen bieden daar wellicht mogelijkheden. Veel hangt dan af of de waterstofinfrastructuur in Nederland dan uitgerold is en daarmee ook de glastuinbouwgebieden/bedrijven bereikt worden.
Brandstofcel de nieuwe WKK?
Voor bedrijven waar geen mogelijkheid is voor aanvoer van warmte uit duurzame bronnen vormt elektrificatie een van de mogelijke oplossingen ook voor basislast en middenlast. Daar zou een warmtepomp op duurzame elektra aangevuld met een brandstofcel op waterstof wellicht een optie zijn. Het huidige prijsniveau van zowel (groene) waterstof als van brandstofcellen leidt nog lang niet tot een marktconforme businesscase. Bij een voorziene forse daling van de prijs van beide componenten kunnen er zeker kansen ontstaan. De elektriciteit van brandstofcellen kan aan zowel net geleverd worden als op de kwekerijen benut worden. Warmtebenutting kan op kwekerij bijna altijd. Het concept lijkt daarmee erg op dat van aardgas WKK.
Restwarmte uit elektrolyse
Lokale productie van waterstof biedt ook kansen voor glastuinbouw. Elektrolyse (het maken van waterstof vanuit water en elektriciteit) is een proces waarbij veel warmte vrij komt. Die restwarmte kan net als de restwarmte van andere processen prima door de glastuinbouw worden gebruikt. Bij een overschot aan (duurzame) elektriciteit kan deze waterstof-productie dan ook het beste in de nabijheid van warmtegebruikers zoals de glastuinbouw plaatsvinden.
Mijn conclusie is dat er op termijn wel potentie is voor gebruik van waterstof in de glastuinbouw. Gebruik van waterstof in mobiliteit en procesindustrie ligt eerder voor de hand. Wel is het verstandig om de ontwikkelingen te blijven volgen en regelmatig te bezien of een van de hier geschetste kansen zich al voordoet.
Nico van Ruiten
