Alternatieve energiebronnen maken de tuinbouw minder afhankelijk van onder meer geopolitieke ontwikkelingen. Er is echter niet één alternatief: de toekomstige energievoorziening van de tuinbouw zal bestaan uit een combinatie van bronnen, zoals geothermie, zonne-energie en restwarmte. Dat was de belangrijkste conclusie van het congres ‘Energietransitie en Geothermie’, georganiseerd door de gemeente Westland, het Platform Geothermie en Greenport West-Holland.
De tuinbouw werkt hard aan een energietransitie. Zo zijn er steeds meer kassen die verwarmd worden met aardwarmte (ofwel geothermie) en zijn er plannen voor een warmterotonde met onder andere restwarmte uit de Rotterdamse haven. Tijdens de tweede editie van het congres ‘Energietransitie en Geothermie’ werd ingegaan op onder meer de financiering van zulke vormen van energie, belangrijke randvoorwaarden en toekomstperspectieven. Het congres in ‘s-Gravenzande telde 250 bezoekers, waaronder veel tuinbouwondernemers uit de regio.
Vitale Greenport
Het congres werd geopend door wethouder Theo Duijvestijn (wethouder Economische zaken van Westland). “De markt vraagt in toenemende mate om duurzaam geteelde producten. Daarnaast is duurzame energie noodzakelijk voor een vitale Greenport:
de ruimtelijke structuur vraagt om een concurrerende energievoorziening en
optimale energie-infrastructuur. Daarvoor is creativiteit nodig, en innovatieve kracht. Om te komen tot een versnelling van de energietransitie moeten er zo snel mogelijk oplossingen komen voor de financiering van met name de risico’s van aardwarmte”, zo hield Duijvestijn de 250 aanwezigen voor op dit landelijk congres.
José van Egmond (wethouder Economie Pijnacker-Nootdorp en ambassadeur Energie binnen de Greenport) gaf aan dat duurzame energie ook een verplichting is richting de volgende generaties. De overheid heeft volgens haar een belangrijke rol bij energietransitie: wetgeving zal in sommige gevallen moeten worden aangepast. Dat maakt de energietransitie in sommige gevallen ’taai’, aldus Van Egmond. “Je hebt soms een lange adem nodig.”
‘Goed op weg’
Rob de Wijk, hoogleraar Internationale betrekkingen en directeur van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies, schetste de geopolitieke ontwikkelingen die van invloed zijn op de internationale economie, en dus ook op de tuinbouw. Volgens De Wijk breiden met name China en Rusland hun macht in de internationale politiek uit. Zo werkt China aan een ‘eigen’ handelsroute naar Europa en zet Rusland energie in
voor politieke doeleinden. De tuinbouw doet er volgens De Wijk verstandig aan minder afhankelijk te worden van fossiele energie. Initiatieven als geothermie zijn dus een goede keuze. “Deze sector is relatief goed op weg.”
Geothermie-onderneming
In de Wieringermeer heeft een aantal telers de handen ineen geslagen. Hun gezamenlijke bedrijf – Energie Combinatie Wieringermeer (ECW) – zorgt ervoor dat die telers aardwarmte kunnen gebruiken. “Een geothermie-onderneming is makkelijker te financieren dan een geothermie-project”, vertelde directeur Robert Kielstra.
Combinatie van energiebronnen
Paulien Herder is hoogleraar Energiesystemen aan de TU Delft. Samen met zo’n 900 universitair onderzoekers werkt ze aan de energie van morgen. Die energie zal bestaan uit een combinatie van bronnen. Er is namelijk niet één energiebron die schoon, betrouwbaar, betaalbaar én altijd beschikbaar is. Essentieel voor de toekomst zijn volgens Herder conversie, transport en opslag van energie, en de ontwikkeling van een Smart Grid: een slim energienet dat weet wanneer gebruikers welke energievorm nodig hebben en hoe vraag en aanbod slim op elkaar af te stemmen zijn..
Warmterotonde vanaf 2019
Frank Schoof, voorzitter van het Platform Geothermie, introduceerde de drie workshops van het congres. “De drie hobbels bij geothermie zijn: de financiering, het benodigde kennisopbouw binnen de sector en het bereiken van de klant.” Zo bleek tijdens de workshop over financiering dat samenwerking en kennisdeling essentieel zijn voor de realisatie van een plan voor bijvoorbeeld geothermie. Tijdens de workshop over Cluster West werden de plannen voor de warmterotonde toegelicht: vanaf 2019 kunnen dan de eerste telers via een grote leiding restwarmte krijgen uit de Rotterdamse haven. De workshop over de kennisopbouw binnen de sector ging vooral in op de (bijbehorende) ondersteuning vanuit de sectororganisaties en de overheid.