Een open deur: de ene regio is de andere niet. Bij en in Rotterdam vind je veel havens, Eindhoven is de IT-stad van Nederland en bijvoorbeeld in onze regio – West-Holland – staan veel kassen en handelsbedrijven. Dit zijn zulke vanzelfsprekendheden dat je bijna vergeet af te vragen: hoe komt dat? De ‘hoe komt dat’-vraag moeten we echter wél stellen. Want als je weet waardoor bijvoorbeeld de tuinbouw sterk vertegenwoordigd is in West-Holland, dan weet je ook aan welke knoppen je moet draaien om die sector te versterken. En wie zou dat niet willen weten?
Variabelen
Onlangs presenteerde het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) het onderzoek ‘Stedelijke regio’s als motoren van economische groei’.Tijdens het Jaarevent van InnovationQuarter gaf auteur Otto Raspe een korte presentatie over de resultaten in het economendebat van EBZ (Economic Board Zuid-Holland). De belangrijkste conclusie: een sterke regionale economie is afhankelijk van een serie variabelen. In willekeurige volgorde: ondernemerschap, human capital, governance, financiering, kennisinfrastructuur, fysieke infrastructuur, clusters, ondernemerschap en leef-woonklimaat. Als deze variabelen in voldoende mate aanwezig zijn, dan is er sprake van een krachtige regionale economie.
Terug naar de tuinbouw in West-Holland. Ondernemerschap? Geen betere ondernemers dan tuinbouwondernemers en handelaars! Kennisinfrastructuur? We hebben een keigoede infrastructuur met hoger en lager onderwijs en internationale topinstituten! Fysieke infrastructuur? Zeker, van de vernieuwde Veilingroute tot de A12-Corridor, en binnenkort zelfs een Rail Terminal! Leef-woonklimaat? “Ik woon zelf in Oostland, een paradijs op aard’! En eenmaal geboren in het Westland en je krijgt je ze er nooit meer weg. Vergeet daarbij de groene long Midden-Delfland niet, en Voorne Putten waar recreatie en tuinbouw naadloos op elkaar aansluiten.
Clusters op 1
Bewust sla ik even het woordje ‘clusters’ over. Want die variabele wil ik graag uitlichten. En niet voor niets. Want de Greenport is een prototype van een netwerkorganisatie binnen een regionaal cluster. En volgens de onderzoekers van PBL zijn clusters de allerbelangrijkste voorwaarde voor een goede regionale economie. (Wie de complete ranglijst wil bekijken: ga naar pagina 13 van het rapport, dat te downloaden is via
Voor die ranglijst is een flink aantal regio’s onderzocht, zoals München, Eindhoven, Milton Keynes en Dublin. Wat deze regio’s bindt is dat de overheid er een actieve rol had in het versterken van de economie. Daarvoor werd vaak gebruikgemaakt van het zogenoemde ‘hub and spoke-model’: beleid van de overheid was erop gericht enkele toonaangevende bedrijven (hubs) aan te trekken, waaraan binnenlandse bedrijven en werknemers in de regio zich konden verbinden.
De rol van de overheid
‘Overheden kunnen het verschil maken voor regionaal-economische groei’, schrijven de onderzoekers dan ook. Daarmee bedoelen de onderzoekers niet alleen de regionale overheid. ‘Nationaal beleid werkt regionaal door, en zou via maatwerk effectief kunnen aansluiten bij de regionale context en regionale beleidsinitiatieven. Bovendien kan de nationale overheid een aantal zaken bieden waarin regionale overheden minder voorzien. Denk aan het borgen van nationale of bovenregionale belangen, zoals infrastructuur, het uitstijgen boven de regionale lobby, en het bieden van een kennis- en monitoringsysteem om economische ontwikkelingen te analyseren en te beoordelen.’
Een grote club
Ik geef toe, dit was even een pittig stukje. Maar wel nodig. Want dit is precies waaraan momenteel wordt gewerkt. De samenwerkende regionale Greenports hebben onlangs Greenport Nederland opgericht, een samenwerking tussen overheden, bedrijfsleven, onderwijs- en kennisinstellingen en het Rijk. En op regionaal niveau werken wij – Greenport West-Holland – zeer nauw samen met de provincie en de verschillende gemeenten.
De Greenport is de vertegenwoordiging van het regionale tuinbouwcluster. Want we werken niet alleen voor, met en namens overheden, maar brengen juist ook ondernemers, onderwijsinstellingen en kennisinstituten aan tafel. Dat doen we niet omdat we zo graag praten of koffie drinken, maar omdat we weten dat voor een goed economisch klimaat het belangrijk is dat het cluster vertegenwoordigd is. En in de rol van facilitator kan het gaan om schaken op alle borden en tafels die er in een cluster en daarbuiten in het ecosysteem zijn.
Terug naar de eerste vraag: hoe komt het dat in bijvoorbeeld West-Holland de tuinbouw zo sterk vertegenwoordigd is? Nou, omdat er ondernemers zijn die hoogwaardig en duurzaam gezonde gewassen en prachtige planten en bloemen kunnen produceren, er een optimaal versnetwerk is, toeleveranciers de beste uitgangsmaterialen en high-tech technieken hebben ontwikkeld voor de ultramoderne kassen, we kunnen beschikken over goed, geschoold personeel en bedrijven financiering kunnen vinden. En omdat we geen los zand zijn, maar een grote club, die samen verder werkt aan de toekomst. En daar mogen we met elkaar best trots op zijn.
